Στην υπηρεσία της κερδοφορίας του κεφαλαίου

23 Δεκεμβρίου, 2007
Από εφημερίδα Ριζοσπάστης

Ξαφνικά όλοι αυτοί που είναι υπεύθυνοι για τα περιβαλλοντικά προβλήματα του πλανήτη μεταλλάχτηκαν και έγιναν φίλοι του περιβάλλοντος.

Μερικοί, μάλιστα, έγιναν «ιεραπόστολοι» και με το αζημίωτο οργανώνουν διαλέξεις για να «ευαισθητοποιήσουν» την κοινή γνώμη και να την τρομοκρατήσουν με στόχο να συνταχθεί μαζί τους σε μια προσπάθεια να διαιωνίσουν την κερδοφορία του μεγάλου κεφαλαίου με φιλοπεριβαλλοντικές τάχα πολιτικές και επενδύσεις.

Για να είναι αξιόπιστοι, έχουν τη στήριξη και την αναγνώριση διεθνών οργανισμών, που αδίστακτα αυτοπροβάλλονται ως ταξικά και πολιτικά ουδέτεροι. Χαρακτηριστικό παράδειγμα, η απονομή του βραβείου «Νόμπελ» για τις περιβαλλοντικές του «ευαισθησίες» στον πρώην αντιπρόεδρο των ΗΠΑ κ. Γκορ. Σε αυτόν, που επί αντιπροεδρίας του, οι ΗΠΑ βομβάρδισαν με απεμπλουτισμένο ουράνιο τη Σερβία, προκαλώντας εκτός από τους άμεσους και έμμεσους θανάτους χιλιάδων αμάχων Σέρβων, τεράστια περιβαλλοντικά προβλήματα, οι συνέπειες των οποίων θα χρειαστούν μερικές δεκαετίες για να απαλειφθούν.

Βέβαια, δεν είναι πρώτη φορά που αυτο-εξευτελίζεται το Βραβείο «Νόμπελ» στην προσπάθειά του, να υπηρετήσει τα συμφέροντα του μεγάλου κεφαλαίου. Το γεγονός ότι το Βραβείο Νόμπελ Ειρήνης έχει δοθεί σε πολλά γεράκια των ΗΠΑ, του Ισραήλ και στα φερέφωνά τους στον ΟΗΕ δείχνει ανάγλυφα τις σκοπιμότητες και τα συμφέροντα που υπηρετεί.

Από το ρεσιτάλ αυτής της περιβαλλοντικής υποκρισίας θα αποτελούσε ταξική ολιγωρία, αν απουσίαζε η ΕΕ. Και αυτό γιατί και στην ΕΕ υπάρχουν κεφάλαια που αντιμετωπίζουν επενδυτικές δυσκολίες και επιδιώκουν να κερδοσκοπήσουν μέσα από τις λεγόμενες περιβαλλοντικές επενδύσεις και επί το λαϊκότερο μέσα από την ανάπτυξη της λεγόμενης πράσινης οικονομίας.

Μάλιστα, είναι τόσο μεγάλη η πρεμούρα της που δύσκολα μπορεί να συγκαλύψει την υποκρισία της και τους πραγματικούς της στόχους. Στην «Πράσινη Βίβλο» με τίτλο «την προσαρμογή της Ευρώπης στην αλλαγή του κλίματος – επιλογές δράσης της ΕΕ», που προωθεί αυτήν την περίοδο αναφέρει χαρακτηριστικά:

«Η ταχεία δράση θα αποφέρει οικονομικά οφέλη» πέραν τούτου οι ευρωπαϊκές επιχειρήσεις που είναι πρωτοπόρες στις στρατηγικές και τεχνολογίες προσαρμογής θα μπορούσαν να αποκτήσουν ανταγωνιστικό πλεονέκτημα». Με δυο λόγια, η ΕΕ ομολογεί ότι αν επιβάλει τις δικές της περιβαλλοντικές «ευαισθησίες», τα δικά της περιβαλλοντικά στάνταρτς, οι ευρωπαϊκές επιχειρήσεις, δηλαδή το ευρωπαϊκό κεφάλαιο, επειδή διαθέτει ανάλογη τεχνογνωσία, θα αποκτήσει ανταγωνιστικό πλεονέκτημα που μεταφράζεται σε περισσότερα κέρδη.

Και παρακάτω αναφέρει ότι «οι Χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες και οι ασφαλιστικές αγορές θα πρέπει να εξεύρουν καινοτόμα μέσα και να ανταποκριθούν αποτελεσματικά στις συνέπειες της αυξανόμενης έκθεσης στους κινδύνους. Ηδη διατίθενται στην αγορά νέα χρηματοοικονομικά προϊόντα όπως «καιρικά» παράγωγα και ομόλογα καταστροφών, τα οποία χρειάζεται να αναπτυχθούν περισσότερο».

Με λίγα λόγια, ομολογεί ότι από το μεγάλο φαγοπότι που θα στηθεί με αντικείμενο το περιβάλλον δε θα πρέπει να απουσιάζει το τραπεζικό και ασφαλιστικό κεφάλαιο το οποίο ήδη προσαρμόζεται στα νέα δεδομένα που δημιουργεί η περιβαλλοντική αγορά, προσδοκώντας «και από τη ζημιά να βγάζει κέρδος» όπως λέει η λαϊκή παροιμία.

Και από την προκειμένη περίπτωση αποδείχνεται η ικανότητα του κεφαλαίου και της ΕΕ να μετατρέπουν τα πάντα σε αγορά και αντικείμενο κερδοφορίας, ακόμα και τις ζημιές που προκαλούν στο περιβάλλον τα συμφέροντά τους και η πολιτική τους.

Περιβαλλοντική υποκρισία

Η περιβαλλοντική υποκρισία της ΕΕ και των κομμάτων του Ευρωμονόδρομου, που πίνουν νερό στο όνομα της Πράσινης Οικονομίας, αποκαλύπτεται και με τις δραστηριότητες που προωθούν ως φιλοπεριβαλλοντικές σε διάφορους τομείς.

Στην αγροτική οικονομία, με τη νέα ΚΑΠ προωθούν σαν φιλοπεριβαλλοντική δραστηριότητα τις ενεργειακές καλλιέργειες για την παραγωγή βιοκαυσίμων. Ομως, η παραγωγή βιοκαυσίμων από ενεργειακές καλλιέργειες και όχι από υποπροϊόντα καλλιεργειών και βιομηχανιών, αποτελεί περιβαλλοντικό και διατροφικό έγκλημα. Αποτελεί διατροφικό έγκλημα, επειδή θα συρρικνωθεί η παραγωγή τροφίμων και θα ανέβουν οι τιμές τους, με αποτέλεσμα να επιδεινωθεί το διατροφικό πρόβλημα, όπου πάνω από 800 εκατομμύρια άνθρωποι λιμοκτονούν ή υποσιτίζονται. Αποτελεί και περιβαλλοντικό έγκλημα, επειδή το περιβαλλοντικό ισοζύγιο των βιοκαυσίμων που παράγονται από ενεργειακές καλλιέργειες είναι αρνητικό σε σχέση με τα ορυκτά καύσιμα.

Αν συνεχιστεί και επεκταθεί η χρήση των βιοκαυσίμων θα καταστραφούν τεράστιες εκτάσεις παρθένων δασών στη Λατινική Αμερική και την Ασία με τρομακτικές αρνητικές επιπτώσεις στο περιβάλλον, που σε καμιά περίπτωση δεν μπορούν να αναπληρωθούν από τις μικρότερες εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου των βιοκαυσίμων.

Ομως, εκτός από την καταστροφή των δασών, αρμόδιοι καθηγητές του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών ισχυρίζονται ότι για την παραγωγή ενός λίτρου βιοκαυσίμων από ενεργειακές καλλιέργειες στη χώρα μας χρειάζεται η κατανάλωση τριών λίτρων ορυκτών καυσίμων. Ενώ ο Νομπελίστας Γερμανός χημικός Paul Czutzen σε πρόσφατη έρευνά του, που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Chemistry and Physics Discussions αποδεικνύει ότι παραγωγή ενός λίτρου βιοκαυσίμων από ενεργειακές καλλιέργειες μπορεί να συνεισφέρει έως και δυο φορές περισσότερο στο φαινόμενο του θερμοκηπίου από ό,τι η καύση ενός λίτρου ορυκτού καυσίμου.

Ακόμα και ορισμένες επιτροπές του ΟΟΣΑ εκτιμούν ότι θα πρέπει να αρχίσει η σταδιακή κατάργηση των βιοκαυσίμων από ενεργειακές καλλιέργειες, επειδή είναι επιβαρυντικά για το περιβάλλον αν ληφθούν υπόψη όλοι οι περιβαλλοντικοί παράμετροι, όπως η όξυνση των εδαφών, η χρήση λιπασμάτων και νερού, η απώλεια βιοποικιλότητας και η τοξικότητα των φυτοφαρμάκων.

Επιστημονικά έχει αποδειχθεί ότι τα πρωτοξείδια του Αζώτου που εκλύονται από τις αζωτούχες λιπάνσεις είναι 300 φορές πιο επιβαρυντικά για το φαινόμενο του θερμοκηπίου σε σχέση με ισόποση μάζα διοξειδίου του άνθρακα.

Νομιμοποιούν τη ρύπανση

Για την προστασία των υδάτων η «Πράσινη Βίβλος» θεωρεί ικανοποιητική τη σχετική κοινοτική οδηγία που νομιμοποιεί τη ρύπανση με την αρχή «ο ρυπαίνων πληρώνει» και τα γνωστά αποτέλεσμα στα Οινόφυτα κ.ά. Την οδηγία που μετατρέπει σε εμπόρευμα το βασικότερο φυσικό και αναπτυξιακό αγαθό και εκφράζεται με τις ιδιωτικοποιήσεις των φορέων διαχείρισης των υδάτων και την αρχή «ο χρήστης πληρώνει».

Για το θαλάσσιο περιβάλλον και την αλιεία υπόσχεται τη διαμόρφωση μιας θαλάσσιας στρατηγικής με στόχο την εξασφάλιση της αειφορίας των αλιευτικών αποθεμάτων. Ομως, παρόμοιες διακηρύξεις στο πρόσφατο παρελθόν χρησιμοποιήθηκαν σαν άλλοθι για το ξεκλήρισμα των μικρομεσαίων ψαράδων με γενναία κίνητρα για διάλυση των αλιευτικών τους σκαφών. Χρησιμοποιήθηκαν επίσης για προκλητική ενίσχυση των υδατοκαλλιεργειών που πολλές φορές αναπτύχθηκαν σε βάρος του περιβάλλοντος και της συλλεκτικής αλιείας.

Για τα οικοσυστήματα και τη βιοποικιλότητα εκφράζονται κάποιες ευχές στην Πράσινη Βίβλο με στόχο να συγκαλυφθεί η υποβάθμιση και καταστροφή της βιοποικιλότητας και των οικοσυστημάτων που θα προκαλέσουν τα μεταλλαγμένα που προωθούνται με ιδιαίτερο ζήλο από την ΕΕ, για να βελτιώσουν την ανταγωνιστικότητα της κοινοτικής γεωργίας όπως επιτάσσει η στρατηγική της Λισαβόνας.

Για τους άλλους φυσικούς πόρους, προβάλλουν ως ιδιαίτερα φιλοπεριβαλλοντικά τα προγράμματα «Εμφαση στα Δάση», τα οποία εξαντλούνται σε μελέτες και προβλέψεις σκοπιμότητας. Ταυτόχρονα, εντάσσουν τα δάση στην οικονομία της αγοράς και αρνούνται να χρηματοδοτήσουν τη σύνταξη των Δασικών Χαρτών που αποτελούν βασικά προαπαιτούμενα για το Δασολόγιο και την προστασία των Δασών.

Αυτή την αγροτική πολιτική των ενεργειακών καλλιεργειών, των μεταλλαγμένων, της εμπορευματοποίησης των δασών και φυσικών αγαθών με περίσσιο θράσος η ΝΔ και το ΠΑΣΟΚ την προβάλλουν σαν φιλοπεριβαλλοντική και αειφορική. Μάλιστα, η ΝΔ την ονομάζει «άλλη γεωργία», το ΠΑΣΟΚ «Πράσινη Γεωργία», ενώ ο ΣΥΝ αγωνίζεται να την εξωραΐσει, για να μη στεναχωρήσει τους εταίρους του στην ΕΕ.

Στις περιβαλλοντικές «ευαισθησίες» του μεγάλου κεφαλαίου και των πολιτικών του εκφραστών, θα πρέπει να αντισταθούν όλα τα λαϊκά στρώματα και οι μικρομεσαίοι αγρότες. Με τους αγώνες τους να κάνουν δική τους υπόθεση και να πάρουν στα χέρια τους την προστασία του περιβάλλοντος. Γιατί εκτός των άλλων αποτελεί πρόκληση αυτοί που είναι υπεύθυνοι για την καταστροφή του περιβάλλοντος να εμφανίζονται σαν τιμητές και να προβάλλουν ως λύσεις, δραστηριότητες που επιδεινώνουν τα περιβαλλοντικά προβλήματα και επιβαρύνουν οικονομικά τα λαϊκά στρώματα, αλλά εξασφαλίζουν υπερκέρδη στις επιχειρήσεις τους.

Του
Γιάνννη ΣΦΥΡΗ*
*Ο Γ. Σφυρής είναι υπεύθυνος του Αγροτικού Τμήματος της ΚΕ του ΚΚΕ